ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΕΚΔΡΟΜΗ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ ΣΤΟ ΒΟΛΟ-ΠΗΛΙΟ
Αναχωρήσαμε
από τη Λαμία το πρωί της Κυριακής, στις 8,00 πμ για Βόλο- Πήλιο με
πρώτη στάση στη Μακρινίτσα όπου απολύσαμε τον καφέ μας με θέα τον
Παγασητικό και διαβήκαμε τα παραδοσιακά καλντερίμια. Εκει
συναντήσαμε και μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου η "Αγία Παρασκευή"
απο την Πάτρα και φωτογραφηθήκαμε μαζί τους στην ιστορική πλατεία
του χωριού. Στη συνέχεια επισκεφτήκαμε το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και
Ιστορίας Πηλίου όπου μας ξενάγησε ο ιστορικός-υπάλληλος του Δήμου
Βόλου κος Κουτής. Το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Ιστορίας Πηλίου
στεγάζεται στο Αρχοντικό Τοπάλη, το οποίο κτίστηκε το 1844 και αποτελεί
δωρεά της οικογένειας Τοπάλη το 1932 στην Κοινότητα Μακρινίτσας,
προκειμένου να στεγαστεί σ’ αυτό ο ιστορικός και λαογραφικός πλούτος του
χωριού και του Πηλίου.
Η λαογραφική συλλογή περιλαμβάνει ένα πλήθος
εκθεμάτων που σήμερα ξεπερνούν τα 1500 αντικείμενα μεταξύ των οποίων
μια σειρά τοιχογραφιών λαϊκής ζωγραφικής από Αρχοντικά του 18ου και του
19ου αιώνα από την περιοχή του Πηλίου, μια πλούσια συλλογή παλιών
φωτογραφιών των αρχών του αιώνα μας, χάλκινα, ξύλινα και κεραμικά σκεύη
οικιακής χρήσης, τον εξοπλισμό της απόσταξης του τσίπουρου, εικόνες,
χαλκογραφίες και μικροαντικείμενα εκκλησιαστικής τέχνης, παραδοσιακές
φορεσιές του Πηλίου, ιστορικά κειμήλια της Μακρινίτσας, όπως το λάβαρο
της Επανάστασης του 1878, ο εξοπλισμός της κλωστικής και της υφαντικής
τέχνης, μάλλινα υφαντά, ‘κιλίμια’ και ένα πλήθος άλλων αντικειμένων που
καλύπτουν ολόκληρο το φάσμα της λαϊκής τέχνης της ευρύτερης περιοχής. To
1998 ενέταξε στη συλλογή του μια σειρά θαλασσογραφιών του Ν.
Χριστόπουλου.
Ο βασικός στόχος με την έκθεση του
λαογραφικού υλικού ήταν και είναι το Αρχοντικό Τοπάλη, όπου στεγάζεται
το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Ιστορίας Πηλίου, να μη χάσει το ζεστό
χαρακτήρα του σπιτιού, «…που λες και μόλις το στόλισαν οι ιδιοκτήτες για
να σε υποδεχθούν …», όπως εύστοχα σημειώνει ένας επισκέπτης στο βιβλίο
εντυπώσεων.
Το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης & Ιστορίας
Πηλίου αποτελεί ένα μοναδικό πολιτιστικό χώρο για την περιοχή, στο οποίο
διοργανώνονται περιοδικές εκθέσεις καθ’ όλη την διάρκεια του έτους και
στους χώρους του τα τελευταία χρόνια υλοποιούνται σε συνεργασία με το
Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μακρινίτσας εκπαιδευτικά προγράμματα.
.Συνεχίσαμε τις βόλτες στα στενά βόλτες πλακόστρωτα δρομάκια και
μετά από μια σύντομη στάση στην Πορταριά κατευθυνθήκαμε στο
Βόλο, Ναό ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ (Παναγία Τρύπα Γορίτσα) και συνεχίσαμε
για το Μουσείο Πλινθοκεραμοποιίας Τσαλαπάτα
Το Μουσείο
Πλινθοκεραμοποιίας Ν. & Σ. Τσαλαπάτα, σπάνιο δείγμα διασωζόμενου
βιομηχανικού συγκροτήματος στον ελληνικό χώρο, προστέθηκε στο δυναμικά
αναπτυσσόμενο Δίκτυο Θεματικών Τεχνολογικών Μουσείων του Πολιτιστικού
Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ). To μουσείο στοχεύει στην ανάδειξη της
ιστορικής ταυτότητας της πόλης του Βόλου και αποτελεί έναν ισχυρό
μουσειακό πόλο. Συμβάλλει στην ενίσχυση του πολιτισμικού αποθέματος της
περιφέρειας Θεσσαλίας, στη διάσωση και προβολή της βιομηχανικής
κληρονομιάς καθώς και στην ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού στην
ευρύτερη περιοχή της Μαγνησίας.
Το Εργοστάσιο Πλινθοκεραμοποιίας
ιδρύθηκε το 1926 από τους αδερφούς Τσαλαπάτα. Η συνολική έκτασή του
ανέρχεται σε 22.000 τ.μ. Στο εργοστάσιο αυτό κατασκευάζονταν ποικίλοι
τύποι πλίνθων και κεράμων. Απασχολούσε στην ακμή της λειτουργίας του 250
άτομα και η εγκατεστημένη ισχύς του σε μηχανήματα, έφθανε τους 300
ίππους. To Εργοστάσιο Πλινθοκεραμοποιίας Ν. & Σ. Τσαλαπάτα τερμάτισε
τη λειτουργία του τo 1978.
Το 2004 το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου
Πειραιώς ανέλαβε να δημιουργήσει, στους χώρους του κυρίως εργοστασίου
(5.000 τ.μ), ένα πρότυπο Μουσείο Πλινθοκεραμοποιίας. Δύο χρόνια μετά το
Εργοστάσιο Τσαλαπάτα "λειτουργεί" ξανά: Τα τριβεία, οι πρέσες, οι
κοφτήρες, οι δεξαμενές αργίλου, τα βαγονέτα και η κάμινος Hoffmann
ανασυνθέτουν την παραγωγική διαδικασία για τις ανάγκες της περιήγησης
του επισκέπτη και της γνωριμίας του με το παραδοσιακό επάγγελμα του
πλινθοκεραμοποιού και των τεχνικών εξειδίκευσης και κατεργασίας των
πρώτων υλών.
Η μόνιμη έκθεση, που αναπτύσσεται στις κτιριακές
εγκαταστάσεις όπου γινόταν η παραγωγή, πλαισιώνεται από μακέτες και
πλούσιο εποπτικό υλικό ενώ ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα και
εκδηλώσεις διασφαλίζουν, για το κοινό, την άμεση επαφή του με όλα τα
στάδια της παραγωγής πλίνθων και κεράμων.
Γεμάτοι ωραίες
εντυπώσεις οδηγηθήκαμε στα παραλιακά τσιπουράδικα του Βόλου όπου
απολαύαμε θαλασσινούς μεζέδες μέχρι αργά το απόγευμα. Ακολουθησε
βολτα στην παραλια, οπου επισκεφτήκαμε
στον νέο Εκθεσιακό χώρο του Γηροκομείου Βόλου , μια ενδιαφέρουσα έκθεση για τη διάσωση του «Πολιτιστικού Αποθέματος».
Πρόκειται για την Έκθεση Μικρογλυπτικής ιστορικών πλοίων του Αντώνη
Τζούμα, που έχει τον τίτλο: «Καράβια – Θρύλοι των Θαλασσών».
Η αγάπη
του για την θάλασσα και τη ναυτική παράδοση, Ελληνική και ξένη , έγινε
αιτία να ασχοληθεί συστηματικά πέραν των 40 χρόνων με την έρευνα και την
μελέτη της Ευρωπαϊκής παραδοσιακής ναυπηγικής, επισκεπτόμενος ναυτικά
μουσεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό, βιβλιοθήκες και ναυπηγικά κέντρα.
Μετά από έρευνα και συγκέντρωση στοιχείων, εκμεταλλευόμενος την έμφυτη
ικανότητά του στην χειροτεχνία και οπλισμένος με το χάρισμα της
υπομονής, κατασκεύασε ομοιώματα ιστορικών ξύλινων σκαφών, υπό κλίμακα,
που δεν πλέουν σήμερα στα νερά της Μεσογείου. Ακολουθεί αυστηρά
παραδοσιακό τρόπο κατασκευής των ομοιωμάτων, όπως ακριβώς τα έκτιζαν οι
καραβομαραγκοί ανά τους αιώνες. Χρησιμοποιεί αυθεντικά υλικά κατασκευής,
ίδια με αυτά που χρησιμοποιούσαν οι κατασκευαστές των πρωτότυπων. Όλα
τα ομοιώματα είναι κατασκευασμένα υπό κλίμακα, ακολουθώντας επιστημονικό
τρόπο κατασκευής με γραμμές και σχέδια, που με κόπο βρίσκει ή μετράει
από τα πραγματικά σκάφη. Η συλλογή του περιλαμβάνει περισσότερα από 80
διαφορετικά ομοιώματα, που αποτελούν την παραδοσιακή ναυπηγική ιστορία
της Ευρώπης.
Σκοπός του Αντώνη Τζούμα είναι η αποτύπωση και διάσωση
των ιστορικών παλαιών σκαφών και η πρόκληση ενδιαφέροντος των νέων, για
την Ευρωπαϊκή παραδοσιακή ναυπηγική και το μοντελισμό. Συνεχίζοντας την
βόλτα μας στο τέλος της παραλίας, μπροστά από το Πανεπιστήμιο
αντικρίσαμε την «Αργώ» , μια πιστή αντιγραφή του πανάρχαιου
πλοίου. Μετά τον απογευματινο καφε μας αναχωρήσαμε για την πόλη
μας, δίνοντας ραντεβού στην επομένη δραστηριότητα του Συλλόγου
μας.